Điều trị đái tháo đường

Bệnh tiểu đường hay đái tháo đường đang trở thành căn bệnh thời đại của thế kỷ, đái tháo đường làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống cũng như tính mạng của người bệnh luôn bị dình dập nếu như không phát hiện sớm và điều trị đái tháo đường kịp thời. Chính vì vậy chúng ta phải có cách phòng và điều trị bệnh đái tháo đường hiệu quả để tránh các biến chứng nguy hiểm của bệnh tiểu đường.

Điều trị đái tháo đường ngày nay ngoài chỉ tiêu về glucose máu còn phải chú ý điều chỉnh lipid máu, quản lý số đo huyết áp, điều chỉnh các rối loạn đông máu, phát hiện sớm các biến chứng để có biện pháp ngăn chặn kịp thời.

Bằng cách tiết chế, gia tăng hoạt động thể lực và không hút thuốc, cân nhắc khi uống rượu vì điều này có thể giúp cải thiện đường huyết (ĐH) cũng như những yếu tố nguy cơ ở bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) như tăng huyết áp (THA) và rối loạn mỡ máu.

Nguyên tắc trong điều trị đái tháo đường gồm 3 yếu tố ( Chế độ ăn, Thuốc làm giảm đường huyết, Vận động cơ thể mỗi ngày ).

Nhu cầu năng lượng của mỗi người là khác nhau phụ thuộc vào cân nặng, mức độ lao động do đó chế độ ăn của mỗi bệnh nhân đái tháo đường cũng khác nhau. Điều quan trọng là cần ăn uống đầy đủ thành phần trong mỗi bữa ăn, nên phân bố các thành phần theo tỉ lệ: carbohydrates 50-60%, chất béo < 30%, protein 10-20%, chất xơ trong chế độ ăn: tối thiểu 20g/1.000Kcalo.

Cần bổ sung vitamin và khoáng chất, có thể không cần bổ sung nếu chế độ ăn cân đối.

Hạn chế bia rượu, tuy nhiên nếu dùng cần tính vào năng lượng tổng cộng (chỉ được dưới 10%).

Có thể dùng chế độ 3 bữa chia đều sáng – trưa – chiều. Ở người bệnh đái tháo đường type 2 không cần ăn nhiều bữa, tuy nhiên bệnh nhân ĐTĐ đang tiêm insulin có thể chia làm 5 bữa (3 bữa chính và 2 bữa phụ). Việc phân bổ thức ăn dù nhiều hay ít vẫn nằm trong tổng số năng lượng đã tính toán.

Trong chế độ ăn cần hạn chế đường hấp thu chậm (các loại thực phẩm có chứa tinh bột, ngũ cốc, củ, hạt như: cơm gạo, bún, bánh mì, khoai… Những thực phẩm này cần ăn với lượng vừa phải và có thể thay thế cho nhau.

Tránh đường hấp thu nhanh: nước ngọt, sữa đặc có đường, chè ngọt, bánh mứt kẹo các loại…

Cần ăn nhiều rau vì rau chứa nhiều chất xơ giúp chậm hấp thu đường và mỡ, thịt cần tiết chế nếu mắc bệnh thận hay suy thận.

Bệnh nhân ĐTĐ cần thường xuyên gặp gỡ các chuyên gia dinh dưỡng để được điều chỉnh chế độ ăn hợp lý và kịp thời.

Ngoài ra người bệnh có thể bổ sung thêm sữa tiểu đường trong chế độ dinh dưỡng của mình nhưng lưu ý khi dùng sữa dành cho người tiểu đường thì chỉ được dùng để thay thế bữa ăn chính khi cần chứ không nên dùng một cách tùy tiện dễ gây tăng đường huyết.

Nên tập thể dục mỗi ngày 30 phút 5 ngày mỗi tuần. Trước khi tập cần kiểm tra tim mạch, mạch vành, thận huyết áp, võng mạc, bàn chân (kiểm tra xem có bị giảm hay mất mạch không, có triệu chứng đau cách hồi, biến dạng bàn chân không).

Cần uống nước đầy đủ, đi giày dép phù hợp để chân không bị chấn thương và khô.

Phải đo đường huyết trước khi tập, nếu đường huyết 14mmol/l (252mg/ dl), có nhiễm ceton thì không nên tập. Khi đường huyết < 6 mmol/l (108mg/dl), có thể ăn thêm 15g carbohydrate.

Luôn có sẵn nguồn đường để xử trí hạ đường huyết như nước ngọt, kẹo.
Nếu luyện tập tích cực cần giảm liều insulin trước khi tập hay bổ sung nguồn carbohydrate. Bài tập được lên kế hoạch và qui định thời gian.
Đối với người bệnh đái tháo đường type 2 mắc béo phì hay quá cân có thể cân nhắc dùng thuốc giảm cân như là thuốc phụ trị.

Trong và sau khi tập cần ngăn ngừa nguy cơ hạ đường huyết như:

- Bổ sung nguồn carbohydrate hay giảm liều insulin.

- Cân nhắc bữa phụ trước giờ đi ngủ.

- Nếu có tăng đường huyết sau luyện tập cho thấy thiếu insulin lúc luyện tập, do đó cần theo dõi ĐH chặt chẽ để chỉnh liều insulin.